Fransa’daki seçimlerin ilk tur sonuçları açıklandı… Aşırı sağ yükselirken sandık ne anlattı?

Fransa’da, Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron’un Avrupa Parlamentosu sonuçlarında sandıktan aşırı sağın çıkmasıyla aldığı erken seçim kararının ilk sonuçları açıklandı.

Macron’un, “Fransa’nın huzur ve uyum içinde hareket edebilmesi için açık bir çoğunluğa ihtiyacı var” açıklaması ile gidilen erken seçimin ilk turunda, yüzde 69,7 ile 1997’den bu yana en büyük ilk tur katılımı gerçekleşti.

Katılımın yoğun olduğu ilk turda, sandıktan aşırı sağcı Marine Le Pen’in partisi Ulusal Birlik yüzde 34 oy oranıyla birinci çıktı. Sol partilerin ittifakı Yeni Halk Cephesi, oyların yüzde 28.1’ini alırken Macron’un ittifakı yüzde 20.7 oyla üçüncü oldu.

Le Pen, seçim sonuçlarına ilişkin “demokrasinin konuştuğunu ve vatandaşların sayfayı çevirmek istediklerini gösterdiklerini” ifadesinde bulunurken Ulusal Birlik Partisi başkanı ve mevcut başbakan adayı Jordan Bardella’nın bir sonraki turun ardından başbakan olmasını umduğunu söyledi.

Le Pen, “Fransız halkı Macron’un ittifakını ortadan kaldırdı” yorumunu yaparken Bardella ise, “Tüm Fransa halkının başbakanı… muhalefete saygılı, diyaloğa açık ve her zaman halkın birliğiyle ilgilenen” bir başbakan olacağına söz verdi. Ancak Fransa başbakanı, Cumhurbaşkanı Macron’un belirleyeceği isim olacak.

İlk tur sonuçlarının ardından seçim değerlendirmesi yapan Başbakan Gabriel Attal, aşırı sağın iktidarın eşiğinde olduğunu söyledi. “Tek bir oy bile RN’ye gitmemeli” diyen Attal, “RN’nin ikinci turda mutlak çoğunluğu elde etmesini engelleme” çağrısında bulundu. Attal ayrıca, Jean-Luc Melenchon’un partisi Boyun Eğmeyen Fransa’nın (LFI) da güvenilir bir seçenek olmadığını vurguladı.

Daha önce de oldu

Dün gerçekleşen ilk turda yerel kayıtlı seçmenlerin yüzde 12,5’inin desteğini kazanamayan tüm adaylar elendi. İkinci tura gidilmeden önce farklı seçim stratejilerinin yaşandığı Fransa’da, Meclis’teki 577 sandalyenin 289’unu alabilmesi halinde Ulusal Birlik Partisi mutlak çoğunluğu elde edecek.

Ancak mevcut şartlar altında anayasaya göre bir sonraki hükümeti kimin yöneteceğine Cumhurbaşkanı Macron karar veriyor. 2027’de görev süresi dolacak olan Macron’un partisi kaybeder ve Ulusal Birlik ya da Yeni Halk Cephesi kazanırsa, bu yaklaşık üç yıllık bir “birlikte yaşama” ya da iktidar paylaşımı anlamına geliyor.

Bardella, “Başkanın yardımcısı olmak istemiyorum” ifadesinde bulunmasına rağmen Fransa’da karşıt görüşlerin birlikte yönetimi 1986- 1988, 1993-1995 ve 1997-2002 yılları arasında yaşandı.

1986- 1988 yılları arasında merkez sağda yer alan Jacques Chirac, Cumhurbaşkanı François Mitterrand döneminde başbakandı. 1993-1995 yılları arasında merkez sağcı Başbakan Edouard Balladour, ikinci döneminde Sosyalist Cumhurbaşkanı François Mitterrand ile birlikte çalıştı. 1997-2002 Sosyalist Lionel Jospin, merkez sağ Başkan Jacques Chirac’ın başbakanıydı.

İttifak çağrıları

Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron, erken seçim sonuçlarının açıklanmasının ardından AFP haber ajansına konuştu. Fransa Cumhurbaşkanı, seçmenlere önümüzdeki pazar günü yapılacak seçimlerin ikinci turunda “cumhuriyetçi ve demokrat” adayların arkasında birleşme çağrısı yaptı. Macron, bugün yapılan ilk turda katılımın yüksek olmasından da memnuniyet duyduğunu belirtti.

Macron liderliğindeki ittifakın mevcut başbakanı Attal, kazanma şansını artırmak amacıyla ikinci tura kalan ancak ilk sırada yer alamayacak adayların çekileceğini söyledi. Benzer bir strateji kararı, Boyun Eğmeyen Fransa’nın lideri Melechon’dan da geldi.

Tartışma çağrısı

Macron’un “Netlik kazandırmak” amacıyla aldığı erken seçimin ilk turunun ardından Bardella da “netlik” çağrısında bulundu. İlk sırada yer alan Ulusal Birlik Partisi’nin lideri, ikinci sırada yer alan Yeni Halk Cephesi ittifakını hedef aldı.

Bardella, solcu Yeni Halk Cephesi’ni “kaos ajanları” olarak niteledi ve Fransa için “varoluşsal tehdit” oluşturduklarını, antisemitizmle ve Fransız Cumhuriyeti’nin temel ilkelerine saldırmakla suçladı. Melechon’a meydan okuyan Bardella, “Fransızların iki seçeneği var; ya iktidarda bulunan en kötü seçenek ve aşırı solun ittifakı ya da ulusal birlik ile birlikte cumhuriyet ve değerleri. Bu nedenle, Jean-Luc Melenchon ile bir tartışmaya katılmaya hazırım. Fransızlar netlik istiyor” ifadesinde bulundu.

Bardella’nın tartışma talebine yanıt veren Melechon, “Bay Bardella haklı, Fransızlar açısından iki proje arasında bir tartışmaya ihtiyaç var” dedi ve Ulusal Birlik Partisi içinde başbakan adayı olma olasılığı yüksek politikacıların tartışması gerektiğini savundu.